Dirkzwager legal & tax

Zoals u wellicht bekend zijn er twee procedures voor de ontbinding van een rechtspersoon.

De eerste – eenvoudige – procedure betreft de zogenaamde turboliquidatie. De rechtspersoon houdt in dit geval met het nemen van het besluit tot ontbinding direct op te bestaan aangezien de rechtspersoon op het moment van de ontbinding geen baten (d.w.z. activa/vermogensbestanddelen) meer heeft. De ontbinding en de beëindiging van de rechtspersoon dient te worden ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Deze taak rust op het bestuur. De constatering of er al dan geen baten zijn, en daarmee of er al dan niet gebruik kan worden gemaakt van de turboliquidatie, is een  bevoegdheid van het bestuur. Teneinde aansprakelijkheid te voorkomen dient dit zorgvuldig te worden beoordeeld. In het ontbindingsbesluit behoeft in dit geval geen vereffenaar te worden benoemd; de benoeming van een bewaarder van de boeken en bescheiden moet wel plaatsvinden.

Dit artikel is overigens niet bedoeld om de vraag te beantwoorden of een turboliquidatie in de praktijk kan worden toegepast, hetgeen namelijk lang niet altijd het geval is.
Wel behandel ik de tweede procedure voor de ontbinding van een rechtspersoon. Deze wettelijke vereffeningsprocedure moet aldus worden gevolgd indien een rechtspersoon op het moment van de ontbinding nog baten heeft.

Stappenplan

1. Besluit tot ontbinding
Tot het nemen van een besluit tot ontbinding is de algemene (leden)vergadering bij uitsluiting bevoegd. Indien de rechtspersoon een stichting is, heeft het bestuur deze bevoegdheid, tenzij in de statuten anders is voorzien.
Indien de rechtspersoon een ondernemingsraad heeft ingesteld, zal de rechtspersoon de ondernemingsraad in de gelegenheid moeten stellen advies uit te brengen over het voorgenomen besluit tot ontbinding. Het advies moet op een zodanig moment worden gevraagd, dat het advies nog daadwerkelijk van invloed kan zijn bij het totstandkomen van het besluit.

Het besluit dient te worden genomen met de wettelijk en statutair voorgeschreven meerderheid van stemmen. Met het besluit tot ontbinding worden de bestuurders van de rechtspersoon tot vereffenaars benoemd, tenzij de statuten andere personen als vereffenaar aanwijzen. De regels die gelden ten aanzien van benoeming, schorsing en ontslag van en het toezicht op de bestuurders zijn onverminderd van toepassing op de vereffenaars, tenzij de statuten anders bepalen.

2. Inschrijving in het handelsregister
De benoemde vereffenaars zijn verplicht binnen acht dagen na het moment van de ontbinding zorg te dragen voor inschrijving van de ontbinding en van hun benoeming in het handelsregister van de Kamer van Koophandel.

3. Vereffening
De wijze waarop vereffend moet worden, is niet in de wet geregeld. De vereffenaars zullen de activa te gelde maken, vorderingen innen, de schulden van de ontbonden rechtspersoon voldoen en het overschot uitkeren aan de daartoe gerechtigden. Voldoening van schulden kan achterwege blijven, indien de schuldeisers instemmen met overneming van de schulden door de gerechtigden tot het overschot. Mocht op enig moment tijdens de vereffening blijken dat de schulden de baten naar alle waarschijnlijkheid zullen overtreffen, dan moeten de vereffenaars het faillissement aanvragen. Dit leidt uitzondering wanneer alle schuldeisers ermee instemmen dat de vereffening buiten faillissement plaatsvindt.

Zodra het besluit tot ontbinding is genomen dient aan de naam van de rechtspersoon “in liquidatie” moeten worden toegevoegd, zodat voor derden kenbaar is dat de rechtspersoon is ontbonden en haar handeling nog uitsluitend mogen zijn gericht op de vereffening van haar vermogen.

4. Rekening en verantwoording, advertentie landelijk dagblad
De vereffenaars zijn verplicht een rekening en verantwoording (balans) op te stellen waaruit de omvang en samenstelling van het liquidatie-overschot blijkt. Zijn er twee of meer gerechtigden tot het liquidatie-overschot, dan moeten de vereffenaars tevens een plan van verdeling opstellen. Het plan geeft weer hoe het liquidatie-overschot verdeeld wordt tussen de gerechtigden.

De vereffenaars moeten de rekening en verantwoording en eventueel het plan van verdeling deponeren bij het handelsregister. Daarnaast zullen deze stukken ter inzage moeten worden gelegd op het kantooradres van de rechtspersoon. De stukken moeten op beide adressen twee maanden onafgebroken ter inzage liggen. Van deze deponering moet melding worden gemaakt in een landelijk dagblad, met vermelding van het adres en de datum tot wanneer zij daar ter inzage liggen.

Binnen twee maanden na het moment waarop zowel de stukken zijn gedeponeerd als de aankondiging is geplaatst, kunnen schuldeisers en gerechtigden tot het overschot in verzet komen.

Op het tijdstip waarop de verzetstermijn is verstreken zonder dat er verzet is aangetekend (dit volgt uit een aan te vragen
verklaring bij de rechtbank) en geen aan de vereffenaars bekende baten  meer aanwezig zijn, eindigt de vereffening. Hiermee houdt de rechtspersoon op te bestaan, waarvan melding moet worden gemaakt aan het handelsregister. Het positieve saldo dat resteert (het “liquidatie-overschot”) kan in verhouding tot ieders recht aan de gerechtigden worden uitgekeerd.

Conclusie

Mocht een rechtspersoon nog baten hebben en is het de bedoeling is dat de rechtspersoon nog dit jaar ophoudt te bestaan, dan is haast geboden. Indien vóór 29 oktober a.s.:

(i)      het liquidatiebesluit is genomen,
(ii)     melding is gedaan van de liquidatie aan het handelsregister,
(iii)    de rekening en verantwoording (en eventueel het plan van verdeling) is deponeerd bij het handelsregister en op het kantooradres van de rechtspersoon,
(iv)    melding is gemaakt van deze deponering in een landelijk dagblad,
(v)     de rechtbank de verklaring van non-verzet heeft afgegeven, en
(vi)    er geen baten meer aanwezig zijn;

kan de rechtspersoon nog dit jaar eindigen en worden uitgeschreven bij het handelsregister. Vanzelfsprekend kan ons kantoor u daarbij behulpzaam zijn.